اطلاعیه بازدید از ساختمان فرش فیلم؛ به همراه معرفی پروژه

'} ];

ساختمان فرش فیلم (تقدیر شده گروه بازسازی جایزه معمار ۹۶) روزهای ۲۵ و ۲۷ اسفندماه ۹۶ / ۴ و ۶ فروردین ماه ۹۷ برای بازدید عموم باز است.

با حضور:
برخی از دست اندرکاران طراحی و ساخت، در آن مکان برای گفتگو حاضر هستند.

کتاب «فرش فیلم» به همراه نقشه ها و مدارک پروژه در دسترس است.

*حضور برای عموم آزاد و رایگان می باشد.
زمان بازدید: روزهای ۲۵ و ۲۷ اسفندماه ۹۶ / ۴ و ۶ فروردین ماه ۹۷ ؛ ساعت ۱۰ صبح الی ۶ عصر
مکان: میدان انقلاب، خیابان جمالزاده جنوبی، کوچه رشتچی، پلاک ۲۶

معرفی «استودیو فرش فیلم»:
طراحان و بناکنندگان زاو، محمدرضا قدوسی، فاطمه رضایی فخرآستانه
کارفرما: مرتضی فرشباف
همکار طراحی :یگانه قزل‌لو، گل ناز خسروانی
اجرا: خلیل فرشباف، طراحان و بناکنندگان زاو
سرپرست کارگاه: مشفق شفیعی
دستیار سرپرست کارگاه: علی طحانیان
نظارت: فاطمه رضایی فخرآستانه، مهدی ماهوتیان
سازه: بهرنگ بنی­آدم
تأسیسات برقی: رضا باجلان
تأسیسات مکانیکی: رضا سرلک
گرافیک: یگانه قزل‌لو
عکس: بهنام صدیقی، سروش مجیدی
زیربنا: ۶۰۰ مترمربع
مساحت: ۳۵۶ مترمربع
کاربری قبلی: مسکونی
کاربری فعلی: فرهنگی- سینمایی

در “میان”
فرش فیلم
چیزی که ما ایرانی­ها آن را به عنوان “پیشرفت” می­بینیم منجر به استفاده ­ی بی­ حساب و کتاب از منابع طبیعی شده است. تصور رویایی از “پیشرفت” در کشور ما از طریق توسعه عمودی و عرضی شهرها درک می­ شود. توسعه ­ای که کمّی است و به “بیشتر بکوبیم و بسازیم” بدل شده­ است. به طوری که در مواردی روی یک زمین در طول ۳۰ سال چند بار کوبیده­ اند و ساخته­ اند. بازگردانی خانه بسکی به مکانی فرهنگی (فرش فیلم) در مسیر مخالف این تفکر کالایی و با ایده مقاومت و پایداری در برابر منطق سرمایه­ داری، مصرف­ گرایی، تخریب منابع و سوداگری ساختمانی شکل گرفت، با طرح سوالِ اساسی: “آیا لازم است برای مدرن شدن و پیشرفت، منابع کشورمان را نسنجیده هزینه کنیم؟ در این نگاه که به نگاه مالکین بنا هم وفادار است، منظور از منابع، سیمای شهر و ساختمان­ها، فضاهای معماری، مصالح و نیروی انسانی در کنار منابع طبیعی است. این تصمیم در لایه­ های مختلف و به صورت­ های گوناگون در پروژه دنبال شده است. به تشبیهی ساده، در پوست و ظاهر ساختمان، استخوان ­بندی و گوشت آن و ذهنیت بنا، دقت در صرف منابع پیگیری شده است تا تاثیر تصمیمات بر پروژه به عنوان یک کل یکپارچه متعادل شود.

حفظ کردن
حفظ بدنه شهر به عنوان نمادی از پایداری شهری، به طوری که سیمای شهری و فضای سبز آن به عنوان یک سرمایه جمعی حفظ شود مورد توجه است. ساماندهی نما و فضای سبز پروژه (که در محله منحصر به­ فرد بود) می­ تواند به بدنه شهر به عنوان یک سرمایه عمومی کمک کند.

دور نریختن
سنجیده مصرف کردن منابع به عنوان یک “نظر” در پروژه دنبال شده است. اینکه چگونه و درکجا هزینه‌ کنیم که منابع درست مصرف شود، مهم است. این‌که چه‌کسانی به چه کارهایی گمارده شوند و هزینه‌ها کجا و برای چه مصارفی صورت ‌گیرد که زمان نیروی کار هدر نشود مورد مطالعه است. اگر درعوض واردات که ارز حاصل از درآمد نفتی را هدر می‌دهد، از ظرفیت‌های داخلی به­ صرفه و نیروی کار محلی استفاده کنیم به هدفمان نزدیک تر نشده ایم؟ در واقع این لایه همان مصرف حداقل و بهینه است تا صرف منابع به تقویت منافع ملی کمک کند و مصرف مواد قابل بازیافت در جهت بازگرداندن فضاها به چرخه استفاده نیز می­ تواند مستقیما به حفظ منابع منجر ­شود، چرا که قبلا برای تهیه ­ی آن­ها منابع کشور صرف شده است. برای یافتن و اجرای این ایده سایت­ های بازیافت نخاله­ ی تهران، از شاهدآباد تا نعمت­ آباد و سعیدآباد مورد بررسی قرار گرفتند و برای بازبینی مصالح و امکان بازیافت و بازمصرف آن­ها برنامه­ ریزی شد. کاتالوگی از مصالح ساختمانی دست دوم تهیه شد که نمایانگر گونه­ های مصالح قابل بازیافت در تهران است، در این دفترچه سایت­ های جمع­ آوری این مصالح روی نقشه مشخص است تا امکان حمل و نقل و روش حمل نیز مشخص گردد.

آفست کردن
در فرش فیلم دیاگرام فضایی با “آفست” کردن به­ دست آمده است و تداوم فضایی با امتداد خیابان و حیاط به داخل ساختمان از طریق تراس ها و ویدهای بین طبقات که باعث ارتباط فضای خارجی فیلتر شده با داخل ساختمان می­ شود، شکل گرفت. برای داشتن لایه میانی فضا (تراس­ها)، مرز ساختمان به داخل “آفست” شده است و به این صورت فضاهای نیمه­ باز “در میان”ی شکل گرفته­ است. یک آفست از لبه ساختمان به داخل که به دلیل شفاف بودن، امکان ارتباط حداکثر فضای داخل با فضای بیرون را فراهم می­ آورد. به عبارت دیگر دیاگرام فضایی در جهت راهبرد پروژه و تقویت آن شکل گرفته است تا ضمن حفظ سیمای شهر، ارتباطات فضاهای داخلی با فضای باز (سبز) و فضای شلوغ شهر نیز در یک فضای مابینی بازتعریف شود.

قرار گذاشتن
سیر پروژه که در راستای مصرف سنجیده منابع و بازیافت کیفیت­ ها تدوین شده است در طراحی به استراتژی رژیم و پرهیز بدل شد و به تصمیماتی در جهت بسنده کردن، کم کردن و اضافه­ کردن حداقلی منجر شد. به این معنی که عناصر و مصالح فرسوده و غیر منطبق با طرح و دیاگرام فضایی حذف شوند و هر آنچه با منطق هندسی و فنی برای بنا لازم است به آن الحاق گردد و این الحاق در قالب «قرار»هایی باشد که در موردش خواهیم گفت. در این روش طراحی، طراحی کردن به معنای گرافیکی آن انجام نمی­ گیرد و در نتیجه حجم کار دو بعدی در آتلیه کم شده، زمان فکر کردن افزایش میابد و «ساختن» مورد پژوهش قرار می­گیرد. زیبایی­­ شناسی به عنوان یک معلول پذیرفته می­ شود، معلول “قرارها” و “استراتژی” پروژه، حتی اگر خارج از دایره سلیقه رایج قرار گیرد. در این نگاه، بیشتر «روند» طراحی و ساخت مورد توجه قرار می­ گیرد. به طور مثال در فرش فیلم وقتی ساختمان اندودبرداری و تخریب اولیه شد و به مصالح بنایی و سفت­ کاری بنا رسیدیم، یک بنای آجری با دیوار باربر و سقف طاق ضربی به­ دست آمد که استحکام کافی نداشت. مقاوم­ سازی با دیوارهای برشی بتنی انجام گرفت. حضور بتن با پایه­ ی سیمان به عنوان مصالح مقاوم ­سازی اجتناب­ ناپذیر بود. برای فراهم کردن آسایش، دیاگرام فضایی دلخواه و سازماندهی فضاها، طراحی شده بود، هندسه­ ی کلی فضاها با توجه به نیازها و دیاگرام فضایی که ذکر گردید تامین می­شد و فصل مشترک مصالح جدید و موجود، جنس آن­ها و پوشش­ ها و تزیینات احتمالی، موضوعات پیش رو بودند. برای پیشبرد روند طراحی «قرار» بر این شد که راهبرد «پرهیز» تمرین گردد و در تعریف جزییات و تزیینات به جای طراحی بر اساس الگوهای تعریف­ شده­ ی زیبایی شناسی، این راهبرد، مسیر انتخاب­ ها و تصمیم­ گیری­ ها را تبیین کند. در «قرار مصالح»، پالت مصالح موجود بنا که تا آن لحظه، آجر، سیمان، فلز خام و شیشه بود حتی­ الامکان حفظ می­ شد و مصالح جدیدی اضافه نمی­ شد. به این ترتیب “قرار” شد تصمیمات آتی برای شخصیت­ بخشی به اجزای بنا به سبب رابطه “هم ­خانواده” بودنشان با یکدیگر شکل بگیرد. به عبارتی “هم­ خانواده” بودن “سبب” انتخاب­ ها و تصمیم­ گیری­ های طراحی عناصر بنا شد. این قرار که در راستای راهبرد “پرهیز” قدم برمی داشت، جایی برای حضور ذائقه و سلایق معمار باقی نمی­ گذاشت. مثلا قرار شد دیوارهای جدید که الحاق می­ شوند «سیمان زبره» باشند و به سبب الحاق شدنشان، مصالح پرداخت آن­ها هم تکرار می­ شد. پنجره­ ها فلز رنگ ­نخورده ­ای مشابه پروفیل­ های آی طاق ضربی­ ها شدند و کلیه­ ی قاب­ های دیگر هم به سبب هم­ خانوادگی از این «قرار» تبعیت کردند. خانواده­ های درها و تاسیسات و تجهیزات هم فلزی خام شدند. در ادامه و برای فصل مشترک­ های بین اجزا و مصالح و سایر مسایل فنی حتی­ الامکان مسیر پروژه حفظ گردید به طوری که برای فصل مشترک مصالح قرار شد از درز کردن، چفت مربع و گوه­ای و تیشه­ ای کردن استفاده شود و از پوشش نازک­ کاری و تزیینات پرهیز گردید و تنها مسایل فنی مانند خاک­ گیری، آب­ بندی و … با حداقل دخالت ساماندهی شد.

در این تصمیم ضمن «پرهیز» از هدر دادن منابع، «ذات» مصالح مورد تکریم قرار می­ گیرد و حتی ضعف­ های بصری (به برداشت عام) آن­ها هم تا جایی که به مسایل فنی ضربه نزند پذیرفته می ­شود. مثلا قرار شد ترک کف بتنی یا خطوط رنگی روی فلز و تفاوت رنگی آجرها به عنوان خاصیت ذاتی این مصالح پذیرفته شده و پوشش داده نشود. به بیان دیگر طراحی به معنای دوبعدی و ابزار سلیقه­ سازی حذف ­شود و «قرار» (Order) ها، جای آن را بگیرد، این به معنای حذف زیبایی شناسی نیست، بلکه باعث بوجود آمدن زیبایی­ شناسی تازه ­ای است که ناشی از تصمیمات و استراتژی­ ها و قرارها است؛ رجوع به اصل و ذات بنا، قرار بر استفاده از پالت مصالح آن، استفاده از مصالح بازیافتی و قرار بر تکرار مصالح در عناصر هم­ خانواده، در دیاگرام فضایی پروژه نوعی از ذائقه را ایجاد کرده است که شاید بتوان آن را در مواردی مشابه ذائقه و نگرش خام­ خواران تصور کرد، احترام به ذات آنچه طبیعت بدست داده است و تلاش در جهت حفظ منابع. اینکه مواد خوراکی را با ارزش غذایی بالاتر و بدون طبخ و تغییر استفاده می ­کنند و از ترفندهای سرو و تزئین پرهیز می­ کنند با اتفاقات این پروژه تشابه دارد.
در فرش فیلم درعوض وسواس برای رسیدن به سلیقه­ ای که رسانه­ ها بر معماری حاکم کرده­ اند، آنچه که در مسیر پروژه به دست آمد ساماندهی شد، منابع حفظ شدند و در جهت خواستگاه این پروژه قدم برداشته شد.

اکنون و پس از اعمال فکرها و طرح­ها، استودیو فرش فیلم ساختمانی ۳ طبقه ۲ واحدی است که دسترسی برابر به حیاط دارند. موزه خانوادگی در طبقه همکف که اکنون با یک کافه ادغام شده است به عنوان یک فضای عمومی به شهر اضافه شده است. طبقه اول، دوم و بام به همراه مجموعه ای از فضاهای عمومی نیز میزبان استودیوی فرش فیلم هستند.

گزارش تصویری پروژه:

دریافت پوستر
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

share Memarnews content
Follow Memarnews